Κατά το τριήμερο 12-14 Οκτωβρίου 2018, πραγματοποιήθηκε στην Άνδρο από την εθελοντική ομάδα του εγχειρήματος Andros Routes, η 2η πανελλήνια συνάντηση μονοπατιών,  που αποτέλεσε παράλληλη δράση του 1ου Φεστιβάλ Πεζοπορίας Άνδρου-Andros on foot Festival.

Σκοπός της διοργάνωσης ήταν να φέρει κοντά ανθρώπους που δραστηριοποιούνται στο έργο της συντήρησης και ανάδειξης των μονοπατιών στην Ελλάδα προκειμένου για τη γνωριμία, συνεργασία και ανάδειξη κοινών θεμάτων. Ουσιαστικό ζητούμενο η δικτύωση της πανσπερμίας φορέων που δραστηριοποιούνται στα παραπάνω, έτσι ώστε να υπάρχει αλληλεπίδραση και ανταλλαγή γνώσης, απόψεων, εμπειριών, προβληματισμών και καλών πρακτικών.

Η ατζέντα της συνάντησης περιέλαβε τις εξής θεματικές ενότητες:

1. Το έργο άτυπων ομάδων αλλά και συλλογικοτήτων και φορέων του ιδιωτικού ή δημοσίου τομέα που φροντίζουν μονοπάτια στις περιοχές τους
2. Τη νέα Υπουργική απόφαση για τη συντήρηση μονοπατιών στην Ελλάδα
3. Την Ευρωπαϊκή πιστοποίηση μονοπατιών Leading Quality Trails-Best of Europe της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Πεζοπορίας
4. Τον εργασιακό ρόλο του ξεναγού στην Ελλάδα και το ζήτημα των συνοδών σε πεζοπορίες
5. Την ανάδειξη του τοπίου και της πολιτιστικής κληρονομιάς
6. Tη διασύνδεση πεζοπορικού τουρισμού και πρωτογενούς τομέα
7. Ζητήματα ασφάλειας και πολιτικής προστασίας σε σχέση με τον πεζοπορικό τουρισμό & την ανεύρεση και δημιουργία πόρων για τη συντήρηση μονοπατιών

Στη συνάντηση συμμετείχαν 120 περίπου άτομα. Ανάμεσα σε αυτούς εμπειρογνώμονες σε θέματα πεζοπορίας από την Ευρώπη και το εξωτερικό από Βέλγιο, Λουξεμβούργο, Γερμανία και Σερβία.

Από την Ελλάδα συμμετείχαν εκπρόσωποι των Υπουργείων Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, εκπρόσωποι της Περιφερειακής και Τοπικής Αυτοδιοίκησης, διακεκριμένοι νομικοί του ΣτΕ, εκπρόσωποι ορειβατικών συλλόγων και περιβαλλοντικών σωματείων, εκπρόσωποι εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, εκπρόσωποι εταιρειών ανάληψης έργων δικτύων μονοπατιών, τουριστικοί φορείς, ξεναγοί και οδηγοί βουνού, κ.α.

Γεωγραφικά συμμετείχαν εκπρόσωποι περιοχών (από βορρά προς νότο) της Χαλκιδικής (Νέος Μαρμαράς), της Θεσσαλονίκης, της Ηπείρου (Iωάννινα), της Καστοριάς, της Καρδίτσας, του Βόλου και του Πηλίου, της Χίου, της Λήμνου, της Λέσβου, της Ικαρίας, της Αττικής, της Πελοποννήσου, της Εύβοιας, της Αίγινας, της Αμοργού, της Τήνου, της Πάρου, της Νάξου και της Κύπρου.

Δείτε αναλυτικά το πρόγραμμα της 2^ης Πανελλήνιας Συνάντησης Μονοπατιών στο σύνδεσμο εδώ https://www.androsroutes.gr/el/2nd_panhellenic_trails_meeting_program/

Ακολουθούν συνοπτικές αναφορές ανά θεματική ενότητα.

1. Συντήρηση & ανάδειξη πεζοπορικών διαδρομών στην Ελλάδα (1^η ημέρα-12 Οκτωβρίου 2018)

Κατά την 1η ημέρα των εργασιών της συνάντησης, παρουσιάστηκε το έργο εμπλεκομένων σε εγχειρήματα έρευνας, καταγραφής, συντήρησης, σχεδιασμού και προώθησης πεζοπορικών διαδρομών και μονοπατιών από πολλά μέρη της Ελλάδας, αναδεικνύοντας ένα ευρύ φάσμα περιπτώσεων (νησιωτικές περιοχές, ορεινές περιοχές, περιαστικές περιοχές) (φυσιολατρικοί σύλλογοι, ορειβατικοί σύλλογοι, περιβαλλοντικά σωματεία, αστικές μη κερδοσκοπικές εταιρείες, Κοινσεπ, αλλά και δημοτικές και περιφερειακές αρχές και υπηρεσίες). Οι ομιλητές κινούμενοι από γνήσια αγάπη για το αντικείμενό τους αναγνώρισαν τα οφέλη από τη λειτουργία και την ανάδειξη των πεζοπορικών διαδρομών και αυτά συνοψίζονται ως εξής:

• αναζωογόνησης της (ελληνικής) υπαίθρου
• υποστήριξη της τοπικής και αγροτικής οικονομίας, προώθηση των τοπικών προϊόντων και ανάδειξη του αγροτικού τοπίου
• προώθηση της πολιτιστικής κληρονομιάς της ηπειρωτικής και της νησιωτικής Ελλάδας
• ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής
• τόνωση του εθελοντισμού
• ευαισθητοποίηση του κοινού για τη σημασία των θεμάτων της προστασίας του φυσικού και του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος
• στροφή προς έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής
• εκπαίδευση των νεότερων γενεών προς μια πιο ζωντανή σχέση με τον τόπο καταγωγής τους και τις φυσικές περιοχές
• αναγνώριση ενός μοντέλου ανάπτυξης που λαμβάνει υπόψη τις τοπικές ανάγκες και ιδιαιτερότητες..

Οι ομιλητές αναγνώρισαν πως οι εργασίες για την ανάδειξη των μονοπατιών απαιτούν συλλογική εργασία και προϋποθέτουν την ευρεία εμπλοκή των τοπικών κοινωνιών. Οι εμπλεκόμενες ομάδες (stakeholders) πολλές, κάτοικοι,  επιστημονικά σώματα και επαγγελματικές ενώσεις, μέλη της τοπικής αυτοδιοίκησης, ερευνητές, επισκέπτες, επαγγελματίες του τουρισμού, άλλες μη κερδοσκοπικές πρωτοβουλίες και όποιον εμπνέεται από το όραμα αυτό.

Φάνηκε να υπάρχει ομόνοια από τις τοποθετήσεις ότι απαιτείται η ευελιξία της δράσης ενός ανεξάρτητου ιδιωτικού φορέα για την υλοποίηση τέτοιων δράσεων. Οι δράσεις της Διοίκησης και του ιδιωτικού τομέα οφείλουν να είναι συμπληρωματικές και προϋποθέτουν από κοινού προσεγγίσεις, συν-διαμόρφωση δράσεων και αξιοποίηση συνεργειών.

Δείτε τις διαθέσιμες παρουσιάσεις της ημέρας στο σύνδεσμο εδώ https://www.androsroutes.gr/el/2nd_panhellenic_trails_meeting/ (κάνοντας χρήση του φίλτρου ημερομηνίας)

2. Η Υπουργική απόφαση για τη συντήρηση & ανάδειξη πεζοπορικών διαδρομών στην Ελλάδα (2^η μέρα-13 Οκτωβρίου 2018)

Κατά τη 2η ημέρα των εργασιών της συνάντησης, στην πρώτη ενότητα οι εργασίες επικεντρώθηκαν στο θέμα της συντήρησης και πιστοποίησης μονοπατιών σε Ελλάδα και Ευρώπη. Αντικείμενο της συζήτησης υπήρξε η ίδια η ΥΑ που αφορά τα μονοπάτια και τα πρακτικά προβλήματα που έχουν ανακύψει κατά την εφαρμογή της.

Τα ζητήματα που τέθηκαν συνοψίζονται ως εξής:

• Στην ΥΑ οφείλουν να αποσαφηνιστούν βασικοί όροι (πχ διάνοιξη, χάραξη, ιδία ευθύνη, οδηγοί για τη φύση, συνοδοί βουνού) που θα επιτρέψουν την σαφέστερη κατανόηση του κειμένου της και την πραγμάτωση των στόχων της. Κατά την ίδια λογική οφείλουν να αποσαφηνιστούν οι περιπτώσεις πιθανής σύγκρουσης των στόχων της ΥΑ με άλλους στόχους προστασίας πχ μονοπάτια διερχόμενα από αρχαιολογικούς χώρους ή προστατευόμενες περιοχές. Τονίστηκε στο σημείο αυτό ότι η ΥΑ διαμορφώθηκε υπό την προϋπάρχουσα δασική νομοθεσία, η οποία έχει στεγανά και περιορισμούς.
• Οι πεζοπορικές διαδρομές και το δικαίωμα των ανθρώπων να τις χρησιμοποιούν οφείλουν να προστατευθούν έναντι αξιώσεων ιδιωτών, του Δημοσίου ή των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, όταν διέρχονται από εκτάσεις ιδιοκτησίας αυτών.
• Η γραφειοκρατική οργάνωση της διοίκησης, ως εμπόδιο στην πλήρη πραγμάτωση των αντικειμένων-στόχων της ΥΑ.
• Η υποστελέχωση και έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού στις αρμόδιες κατά τόπους δασικές υπηρεσίες αποτελεί πρόσκομμα στην πραγματοποίηση των στόχων της σύμβασης.
• Η έλλειψη γνώσης όσον αφορά στις καθυστερήσεις στο σχηματισμό των ΣΕΠΟΔ και στις ομάδες και το χαρακτήρα αυτών που δραστηριοποιούνται στον τομέα της συντήρησης των πεζοπορικών διαδρομών.
• Η δυσπιστία έως και απροθυμία της Διοίκησης απέναντι σε ιδιωτικά εγχειρήματα που δεν της είναι οικεία, με μια τάση βέβαια φθίνουσα ως προς αυτή την συμπεριφορά.
• Η αναζήτηση του πλέον ενδεδειγμένου σχήματος σύμβασης με τις Περιφέρεις, προκειμένου να αποφευχθούν εργολαβικές λογικές.
• Η εύρεση του πλέον ενδεδειγμένου σχήματος για τις μελέτες (χάραξη, διάνοιξη και με ποια σειρά).

3. Η Ευρωπαϊκή πιστοποίηση ποιότητας μονοπατιών Leading Quality Trails-Best of Europe της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Πεζοπόρων (2^η μέρα- 13 Οκτωβρίου 2018)

Στην ενότητα αυτή υπήρξε ειδική παρουσίαση από τον Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Πεζοπόρων- European Ramblers Association για τον οργανισμό καθώς και την Ευρωπαϊκή πιστοποίηση ποιότητας μονοπατιών Leading Quality Trails – Best of Europe.

• Σύντομο ιστορικό : H Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Πεζοπόρων (European Ramblers Association) (ERA) ιδρύθηκε στη Γερμανία το 1969 και το 1971 συγκροτείτο από 14 οργανώσεις πεζοπορίας σε 6 χώρες. Σήμερα αποτελεί έναν οργανισμό -“ομπρέλα”, για 62 οργανώσεις από 34 χώρες της Ευρώπης. Οι οργανώσεις αυτές διαθέτουν 2,7 εκατομμύρια μέλη. Οι περισσότερες οργανώσεις που συμμετέχουν στην ERA διαθέτουν 50 έτη εμπειρίας στην οργάνωση και τη δημιουργία υποδομών πεζοπορίας (σήμανση & συντήρηση διαδρομών, κατασκευή συνοδών εγκαταστάσεων, όπως σημείων ξεκούρασης, θέασης κ.α.), ενώ οι παλαιότερες οργανώσεις που συμμετέχουν στην ERA λειτουργούν αδιάλειπτα για περισσότερα από 100 χρόνια (η παλαιότερη 150 χρόνια).
• E-paths- Ευρωπαϊκά μονοπάτια μεγάλων αποστάσεων : Πρόκειται για τη ραχοκοκαλιά των πεζοπορικών διαδρομών όλης της Ευρώπης. Διαδρομές μεγάλων αποστάσεων που συνδέουν εθνικά και περιφερειακά πεζοπορικά δίκτυα διαδρομών και συνδέουν τις Ευρωπαϊκές χώρες από το North Cape μέχρι την Κρήτη και από τον Ατλαντικό Ωκεανό έως τα Καρπάθια και τη Μαύρη Θάλασσα. Υπάρχουν 12 E-Paths, με ονομασίες E1 έως E12. Τα E-Paths σηματοδοτούνται και συντηρούνται από μέλη της Ευρωπαϊκής Συνομοσπονδίας Πεζοπόρων.
• Η Ευρωπαϊκή πιστοποίηση ποιότητας πεζοπορικών διαδρομών Leading Quality Trails-Best of Europe : Η πιστοποίηση βασίστηκε στην πολυετή εμπειρία χωρών που διαθέτουν αντίστοιχα σήματα ποιότητας για τη βελτίωση και προβολή των πεζοπορικών τους διαδρομών. H πιστοποίηση ποιότητας της Ευρωπαϊκής Συνομοσπονδίας Πεζοπόρων προσφέρει ένα διαφανές σύστημα κριτηρίων για τη βελτίωση των πεζοπορικών διαδρομών σε όλη την Ευρώπη. Η πιστοποίηση ποιότητας καθιστά μετρήσιμη την ελκυστικότητα των διαδρομών και εγγυάται μια υψηλής ποιότητας πεζοπορική εμπειρία τους χρήστες. Η λήψη του σήματος ποιότητας “Leading Quality Trails-Best of Europe” αποτελεί ουσιαστικά μια βράβευση και μια διαφανή διαδικασία βελτίωσης πεζοπορικών υποδομών και μπορεί να βοηθήσει χώρες που επιθυμούν να δημιουργήσουν ή να βελτιώσουν τα πεζοπορικά τους δίκτυα σύμφωνα με τις ανάγκες των σύγχρονων πεζοπόρων της Ευρώπης. Σε χώρες που ήδη διαθέτουν πεζοπορικά δίκτυα σε λειτουργία, η πιστοποίηση συμβάλλει στην ενίσχυση του πεζοπορικού τους τουρισμού. Η ERA έχει αναθέσει τη διαχείριση της Ευρωπαϊκής πιστοποίησης στη Γερμανική Συνομοσπονδία Πεζοπορίας Deutscher Wanderver-band.  Σήμερα υπάρχουν 16 Ευρωπαϊκά πιστοποιημένες διαδρομές σε 8 χώρες της Ευρώπης και συγκεκριμένα σε Γερμανία (6 διαδρομές), Ελλάδα (3 διαδρομές), Λουξεμβούργο (3 διαδρομές), Πορτογαλία (1 διαδρομή, Βέλγιο (1 διαδρομή), Δανία (1 διαδρομή), και Σουηδία (1 διαδρομή).

4. Ο εργασιακός ρόλος των τοπικών ξεναγών σε Ελλάδα & Ευρώπη (2^η μέρα-13 Οκτωβρίου 2018)

Η δεύτερη ενότητα επικεντρώθηκε στον εργασιακό ρόλο των οδηγών/ συνοδών βουνού. Μέσα από μια διεξοδική ανάλυση ανεφάνη η εξελικτική πορεία του σχετικού επαγγελματικού κλάδου. Το επάγγελμα εμφανίζεται για πρώτη φορά σε νόμο του 1931, ενώ η πρώτη σχετική σχολή ιδρύεται το 1954 και εστιάζει στην πολιτιστική κληρονομιά της Ελλάδας. Έκτοτε, σχεδιάστηκαν και υλοποιήθηκαν πολλά προγράμματα κατάρτισης που εστιάζουν σε διαφορετικά αντικείμενα, όπως το φυσικό περιβάλλον ή ο θρησκευτικός τουρισμός, όμως ελάχιστα από αυτά έχουν νομική κατοχύρωση ή σταθερή δυνατότητα παρακολούθησης.

Οι ομιλητές επεσήμαναν ότι η αυξανόμενη ζήτηση εναλλακτικών μορφών τουρισμού όπως διαμορφώνεται σήμερα, απαιτεί τη διαμόρφωση ενός σταθερού, αδιάκοπου εκπαιδευτικού πλαισίου που να ανταποκρίνεται στις ανάγκες των επαγγελματιών με στόχο την ανάδειξη της πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς της χώρας μας, ενώ τόνισαν περαιτέρω την εξαιρετική σημασία της κατοχύρωσης των επαγγελματικών δικαιωμάτων. Επίσης, τονίστηκε και η απουσία προγραμμάτων κατάρτισης συνοδών βουνού στη νησιωτική περιφέρεια, με την κατάθεση σχετικών προτάσεων για την αντιμετώπιση του προβλήματος αυτού.

Βασική επιδίωξη των επαγγελματιών του χώρου είναι να καταφέρουν, μέσω της τέχνης τους, να συνδέσουν τους ανθρώπους με τη φυσική και πολιτιστική τους κληρονομιά και το βαθύτερο νόημα που αυτή φέρει, προσφέροντάς τους μια πραγματική εμπειρία γνωριμίας και την ευκαιρία να αναπτύξουν ζωντανές σχέσεις με αυτήν.

5. Η ανάδειξη του αγροτικού χώρου & της πολιτιστικής κληρονομιάς (2^η μέρα-13 Οκτωβρίου 2018)

Στην τρίτη ενότητα αναπτύχθηκε το θέμα της ανάδειξης του αγροτικού χώρου ως πολιτιστικής κληρονομιάς. Οι ομιλήτριες μίλησαν για τη σημασία του αγροτικού χώρου ως έννοια που συνδυάζει:

• το αγροτικό τοπίο,
• τις αγροδιατροφικές παραδόσεις και τα τοπικά προϊόντα,
• τις παραδοσιακές τέχνες, τεχνικές, τεχνογνωσίες και επαγγέλματα, την εν γένει τεχνογνωσία,
• καθώς και τα εθιμικά δρώμενα, τις κοινωνικές πρακτικές, τις τελετουργίες, τις εορταστικές εκδηλώσεις, και δεν ταυτίζεται αποκλειστικά με τον πρωτογενή τομέα, την παραγωγή δηλαδή αγροτικών προϊόντων.

Ο αγροτικός χώρος, ως οικονομικός πόρος, απαιτεί χρήση κατάλληλη και βιώσιμη, προκειμένου να διασφαλιστεί η συνέχειά του και η διατήρηση της συλλογικής μνήμης που συνδέεται με αυτόν. Οι αρμόδιοι φορείς και οι τοπικές κοινωνίες οφείλουν να προβούν στο σχεδιασμό και την εφαρμογή δράσεων διατήρησης του αγροτικού χώρου.

6. Πεζοπορικός τουρισμός & πρωτογενής τομέας : διασύνδεση (2^η μέρα-13 Οκτωβρίου 2018)

Στην τέταρτη ενότητα αναδείχθηκε το ζήτημα της διασύνδεσης του πρωτογενούς τομέα με τον πεζοπορικό τουρισμό, μέσω της διαμόρφωσης του κατάλληλου πλαισίου που να επιτρέπει σε μικρές μονάδες και οικοτεχνίες να διαθέτουν τα προϊόντα τους στους χρήστες των πεζοπορικών διαδρομών.

Οι ομιλητές και οι ομιλήτριες τόνισαν ότι η σωστή προώθηση των τοπικών προϊόντων σε μια περιοχή πρέπει να περιλαμβάνει:

• Τη δημιουργία ισχυρής εταιρικής ταυτότητας για τα προϊόντα με τη χρήση της κατάλληλης σήμανσης.
• Την ανάδειξη του δεσμού παραγωγού – προϊόντος.
• Την ανάπτυξη και διάδοση πληροφοριακού υλικού (φυλλάδια, αφίσες κ.α.).
• Την ανάπτυξη καλών δικτύων διανομής των προϊόντων.
• Τη σύσταση σχέσεων μεταξύ των παραγωγών ενός τόπου.
• Τη χρήση νέων μέσων και τεχνολογιών.
• Την αλληλεπίδραση με παραγωγούς άλλων περιοχών.
• Τη διενέργεια σεμιναρίων και εργαστηρίων κατάρτισης σε τεχνικές μάρκετινγκ.
• Την προβολή των προϊόντων ως γαστριμαργική εμπειρία.

Ειδικά όσον αφορά το ζήτημα της πιστοποίησης της οικιακής κουζίνας, δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση στο χαρακτήρα αυτών των εγχειρημάτων ως μη επαγγελματικών, που διατηρούν τον οικοτεχνικό τους χαρακτήρα και δεν μετατρέπονται σε επιχειρήσεις, καθώς και τη σημασία του να μην μετατραπούν τα μονοπάτια σε εμπορικές οδούς.

Δείτε τις διαθέσιμες παρουσιάσεις της ημέρας στο σύνδεσμο εδώ https://www.androsroutes.gr/el/2nd_panhellenic_trails_meeting/ (κάνοντας χρήση του φίλτρου ημερομηνίας)

7. Ζητήματα ασφάλειας. Προστασία πεζοπορικών δικτύων & πόροι για τη συντήρηση τους (3^η μέρα-14 Οκτωβρίου 2018)

Κατά την 3η ημέρα των εργασιών της συνάντησης, αναλύθηκαν τα θέματα της προστασίας των πεζοπορικών δικτύων και των πόρων για τη συντήρησή τους, καθώς και ζητήματα πολιτικής προστασίας και ασφάλειας των εμπλεκομένων στον πεζοπορικό τουρισμό.

Κατά τις ομιλήτριες, η επιτυχημένη συντήρηση των πεζοπορικών διαδρομών εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ανταλλαγή γνώσεων και τη συλλογή σχετικών δεδομένων. Η εύκολη πρόσβαση σε αυτά τα δεδομένα για μια μεγάλη ομάδα χρηστών και ενδιαφερομένων είναι το κλειδί για μια αποτελεσματική διαχείριση των μονοπατιών. Η χρήση τεχνολογικών εργαλείων γεωχωρικών δεδομένων είναι μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για έγκυρη και αποτελεσματική πρόσβαση, προβολή και ανταλλαγή γεωδεδομένων, γεωπροϊόντων και γεωγραφικών υπηρεσιών που προέρχονται από διάφορους παρόχους, και προσφέρει χάρτες που περιέχουν επίπεδα με δεδομένα που κυμαίνονται από τα τοπογραφικά δεδομένα, το περιβάλλον έως τις υποδομές και τον τουρισμό.

Σε αυτήν την κατεύθυνση κινείται το Εθνικό Μητρώο Μονοπατιών, ενώ πρέπει να διερευνηθούν οι δυνατότητες που παρέχουν ήδη ολοκληρωμένα συστήματα ή σε εξέλιξη (Κτηματολόγιο, Δασολόγιο).

Οι πόροι για τη συντήρηση των μονοπατιών μπορούν να ανευρίσκονται είτε από δωρεές και χορηγίες ιδιωτών, είτε από την πώληση προϊόντων και υπηρεσιών, πέραν της οποιαδήποτε κρατικής μέριμνας.

Η ασφάλεια συνδέεται άμεσα με την καλή ποιότητα του πεζοπορικού δικτύου, τη σωστή σήμανση, την έγκαιρη ενημέρωση σε περίπτωση καταστροφής αυτού.

Δείτε τις διαθέσιμες παρουσιάσεις της ημέρας στο σύνδεσμο εδώ https://www.androsroutes.gr/el/2nd_panhellenic_trails_meeting/ (κάνοντας χρήση του φίλτρου ημερομηνίας)

Βασική θέση των ομιλητών σε οριζόντιο επίπεδο είναι ότι τα μονοπάτια σε μια ευρύτερη περιοχή πρέπει να αποτελούν ένα συνεκτικό δίκτυο και ότι πρέπει να κυριαρχεί η αντίστοιχη λογική , καθώς και ότι οι προσπάθειές πρέπει να κατατείνουν προς το σκοπό της ορθής συντήρησης τέτοιων δικτύων. Στο έργο τους αυτό οι εκπρόσωποι φαίνεται να αντιμετωπίζουν τις εξής προκλήσεις:

• Η κινητοποίηση όσο το δυνατόν περισσότερων κοινωνικών ομάδων να συμμετέχουν ενεργά στα εγχειρήματα ανάδειξης και συντήρησης μονοπατιών και η εμπλοκή των τοπικών κοινοτήτων που τελούν σε σχέση εγγύτητας με τα μονοπάτια ώστε να τα «υιοθετούν», δεδομένου ότι κανένας φορέας δεν έχει τη δυνατότητα να καλύπτει τεράστιες εκτάσεις.
• Η καταστροφή των μονοπατιών από την αγροτική-δασική οδοποιία.
• Ο σχεδιασμός και η εφαρμογή προγραμμάτων περιβαλλοντικής εκπαίδευσης που θα δημιουργούν βιωματικές σχέσεις των παιδιών με το φυσικό περιβάλλον και την πολιτιστική κληρονομιά.
• Η εξασφάλιση των πόρων για τις απαραίτητες εργασίες συντήρησης, ειδικά για αυτές που δεν μπορούν να πραγματοποιηθούν από εθελοντικές πρωτοβουλίες.
• Η εξασφάλιση υψηλού επιπέδου στον τομέα της συνοδείας / ερμηνείας.
• Η εξασφάλιση αγαστών συνεργασιών με τις αρμόδιες υπηρεσίες.
• Η επίλυση συγκρούσεων με λοιπούς χρήστες γης πχ κυνηγοί.
• Η ανεύρεση πρωτογενών πηγών πληροφόρησης για τα μονοπάτια πχ βιβλιογραφία, χάρτες, πρωτότυπες προφορικές μαρτυρίες.
• Η ανεύρεση των καλύτερων κάθε φορά ειδικών για εξειδικευμένα έργα στα μονοπάτια.
• Η διοργάνωση των κατάλληλων δράσεων για τα μονοπάτια που θα λειτουργούν υπέρ της ανάδειξής τους.