Ηλίας Πολέμης | Μάιος 2024

1. Αντί προλόγου…

Όταν ξεκίνησα να μελετώ τα μανιτάρια της Άνδρου (πριν 30 χρόνια!), δεν μπορούσα καν να φανταστώ τον πλούτο και την ποικιλία των ειδών που έκρυβε η γενέτειρά μου. Μέσα σε όλα αυτά τα χρόνια, καθώς εντρυφούσα στην οικολογία και την ταξινομική των μυκήτων, κατάλαβα βέβαια πως ένα νησί με (ακόμη…) τόσα τρεχούμενα νερά, δασωμένα βουνά και πλουσιότατη χλωρίδα, ήταν φυσικό να κρύβει αναρίθμητα είδη μανιταριών. Πράγματι, μέχρι σήμερα έχουν καταγραφεί περισσότερα από 400 είδη στην Άνδρο, πολλά από αυτά για πρώτη φορά στην Ελλάδα, και ορισμένα για πρώτη φορά στον κόσμο, καθώς αποτέλεσαν νέα είδη για την επιστήμη. Και η προσθήκη νέων καταγραφών δεν σταμάτησε ποτέ, ούτε πρόκειται να τελειώσει όσα χρόνια και αν συνεχίσω να ασχολούμαι με τη μελέτη και την καταγραφή των μανιταριών της Άνδρου. Ο λόγος προφανής: τα μανιτάρια εμφανίζονται για μικρό χρονικό διάστημα και ένας μόνο άνθρωπος είναι αδύνατο να βρεθεί την εποχή εμφάνισής τους σε κάθε σημείο όπου αυτά θα αναπτυχθούν, να τα συλλέξει, να τα μελετήσει και να τα καταγράψει.

Διαφάνεια από παρουσίαση σχετική με τα μανιτάρια της Άνδρου στο ΚΠΕ Κορθίου το 2006

Η καταγραφή που έχει γίνει ώς τώρα στην Άνδρο αφορούσε τα μανιτάρια που εμφανίζονται πάνω από την επιφάνεια του εδάφους, πάνω σε δέντρα, σε ξύλα ή σε κοπριά, με άλλα λόγια τα υπέργεια.

Ασφαλώς και γνώριζα πως υπάρχουν και μανιτάρια που αναπτύσσονται πάντα υπόγεια, όμως η αναζήτησή τους είναι μια πολύ δύσκολη υπόθεση, που συνήθως γίνεται με εκπαιδευμένο ζώο και ως εκ τούτου δεν είχα εντοπίσει ούτε ένα τέτοιο είδος μανιταριού. Ανάμεσα σε αυτά τα υπόγεια μανιτάρια, βέβαια, συγκαταλέγονται και οι περίφημες για την γαστρονομική τους αξία τρούφες.

Όπως ήταν αναμενόμενο το ερώτημα «έχει τρούφες η Άνδρος;» μου είχε τεθεί πολλές φορές από γνωστές, γνωστούς, φίλες και φίλους, αλλά δεν είχα μπορέσει να απαντήσω τεκμηριωμένα. Ναι μεν ήμουν σίγουρος πως υπόγεια μανιτάρια υπάρχουν στο νησί, αλλά δεν είχα κανένα «χειροπιαστό» εύρημα ως τώρα και άρα δεν γνώριζα τι υπόγεια μανιτάρια μπορεί να ευδοκιμούν στην Άνδρο. Η απάντησή μου ήταν λοιπόν… «μπορεί να έχει τρούφες η Άνδρος, αλλά ώσπου να έρθει κάποιος με εκπαιδευμένο σκύλο να ψάξει, δεν έχω να πω τίποτε περισσότερο με επιστημονική βεβαιότητα».

Κάπου εδώ πρέπει να διευκρινίσω πως με τον κόσμο των υπόγειων μανιταριών ήρθα σε επαφή ως μυκητολόγος και ταξινόμος πολύ πρόσφατα, το 2018, όταν φίλοι και μέλη του συλλόγου «Μανιταρόφιλοι Ελλάδας» (ΜΕ) μας έστειλαν δείγματα από ένα νέο για την επιστήμη είδος τρούφας στο Εργαστήριό Γενικής και Γεωργικής Μικροβιολογίας του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθήνας (ΕΓΓΜ-ΓΠΑ) για να τα εξετάσουμε και να συμβάλουμε στην περιγραφή και δημοσίευσή του. Το αστείο είναι πως μια ανάρτησή μου στο διαδίκτυο αναφορικά με το νεοπεριγραφέν αυτό είδος τρούφας από την Ελλάδα και τη Βουλγαρία, λόγω παρανόησης, πέρασε σε τοπικό ανδριώτικο έντυπο με τον βαρύγδουπο πρωτοσέλιδο τίτλο: «Βρέθηκε νέο είδος τρούφας στην Άνδρο από τον Ηλία Πολέμη»! Τότε λοιπόν είχα αναγκαστεί να εξηγώ πως επρόκειτο περί «fake news», πως ο τίτλος στο πρωτοσέλιδο ήταν απλώς ένα… «τυπογραφικό λάθος» και πως ακόμη δεν είχε έρθει κανένα δείγμα τρούφας στα χέρια μου από το νησί! Η απόλυτη αλήθεια είναι ότι οι «πολίτες-επιστήμονες» (citizen-scientists), ή αλλιώς «μη ακαδημαϊκοί μυκητολόγοι» του συλλόγου ΜΕ, γνώριζαν πολύ καλά, είχαν ήδη καταγράψει δεκάδες είδη υπόγειων μανιταριών σε όλη τη χώρα, είχαν ήδη συνεργαστεί με επιστήμονες από το εξωτερικό για την περιγραφή αρκετών άλλων υπόγειων μανιταριών από την Ελλάδα ως νέων ειδών για την επιστήμη, ενώ το είδος τρούφας στου οποίου την δημοσίευση συνέβαλα και εγώ ήταν μία ακόμη καθ’ όλα δική τους «ανακάλυψη».

Από τη δημοσίευση του πρώτου νέου είδους Tuber που περιγράφτηκε από την Ελλάδα και τη Βουλγαρία.

Είναι αξιοσημείωτο ότι μέσα σε αυτά τα 30 χρόνια που δραστηριοποιούμαι στη μυκητολογική έρευνα, οι φίλοι και συνεργάτες, μέλη του συλλόγου ΜΕ (με πρωτεργάτες τον Βασίλη Καουνά από την Αττική, τον Γιώργο Κωνσταντινίδη από τα Γρεβενά, τον Γιώργο Σέτκο και τον Τριαντάφυλλο Τσαμπάζη από την Καστοριά, τον Βασίλη Νάκα από τα Γιάννενα, τον Νίκο Τσίλη από τη Φλώρινα και τον αποδημήσαντα προσφάτως αγαπημένο μας Μιχάλη Γκίλλα από την Κόρινθο), συνέβαλαν τα μέγιστα στο να αποκτήσουμε και εμείς οι ακαδημαϊκοί μυκητολόγοι σαφή εικόνα για την τεράστια ποικιλότητα υπόγειων μανιταριών που κρύβει η χώρα μας. Η γόνιμη συνεργασία του ΕΓΓΜ-ΓΠΑ με τους ΜΕ υπήρξε πάντα και συνεχίζει να είναι μια υποδειγματική σύμπραξη ερευνητών μυκητολόγων ακαδημαϊκών και μη που μας εμπνέει εκατέρωθεν και αδιάκοπα πλουτίζει τη γνώση μας χρόνο με το χρόνο, όχι μόνο για τις τρούφες αλλά γενικότερα σε ό,τι αφορά τα μανιτάρια.

Το επιστέγασμα αυτής της πορείας μας ως επιστημονικής μυκητολογικής ομάδας του ΕΓΓΜ-ΓΠΑ και της συνεργασίας μας με τον σύλλογο των ΜΕ ήταν η ανάθεση εκπόνησης διδακτορικής διατριβής από τον καθηγητή και διευθυντή του εργαστηρίου μας Γ. Ι. Ζερβάκη προς τον υποψήφιο διδάκτορα, φίλο και συνάδελφο Βασίλη Δασκαλόπουλο, με θέμα τις τρούφες στην Ελλάδα, και στη συνέχεια η ανάληψη από τον γράφοντα του συντονισμού του χρηματοδοτούμενου –από το Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας & Καινοτομίας, στο πλαίσιο της 2ης Προκήρυξης Ερευνητικών Έργων ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ. για την ενίσχυση Μεταδιδακτορικών Ερευνητών/τριών– έργου με τίτλο: «Ποκιλότητα, φυλογενετικός και χημικός χαρακτηρισμός των ειδών Tuber στην Ελλάδα – Ανάπτυξη μυκητιακών εμβολίων για την προώθηση της καλλιέργειας τρουφών σε γηγενή φυτά».

Διαφάνεια από το υλικό διάχυσης του έργου του ΕΛ.Ι.Δ.Ε.Κ. “TRUFFLES OF GREECE”

2. Ολίγα τινά περί μυκήτων, και δη υπογείων …

Οι μύκητες –ως γνωστόν– είναι μια ξεχωριστή κατηγορία ζώντων οργανισμών, ένα «βασίλειο» όπως λέμε, σαν και αυτά των ζώων και των φυτών. Στους μύκητες διακρίνουμε δύο μεγάλες ταξινομικές ομάδες, που εμείς οι ταξινόμοι τις ονομάζουμε «Φύλα», και οι ομάδες αυτές αποκαλούνται «Ασκομύκητες» και «Βασιδιομύκητες» (Ascomycota & Basidomycota). Πολλά είδη ασκο- και βασιδιομυκήτων παράγουν κάποια στιγμή στη διάρκεια του βιολογικού τους κύκλου αναπαραγωγικά όργανα που είναι ευμεγέθη, ορατά με γυμνό μάτι, ποικίλων μεγεθών, σχημάτων και χρωμάτων. Αυτά είναι τα μανιτάρια που ξέρουμε (ή δεν ξέρουμε…). Πέρα από τα αναπαραγωγικά τους όργανα (τα μανιτάρια δηλαδή), που εμφανίζονται περιοδικά, και συνήθως έχουν μικρή διάρκεια ζωής (όπως ένα λουλούδι σε ένα φυτό), υπάρχει και «το σώμα των μυκήτων», που ονομάζουμε «μυκήλιο», ένα δίκτυο λεπτών νηματοειδών υφών, το οποίο δεν βλέπουμε, γιατί ζει κρυμμένο μέσα στο χώμα ή το υπόστρωμα από το οποίο τρέφεται ο μύκητας, είτε αποσυνθέτοντας τα υπολείμματα φυτών που έχουν πεθάνει, είτε συμβιώνοντας με συγκεκριμένα είδη ζωντανών δέντρων και θάμνων που υπάρχουν στο γύρω περιβάλλον. Τους μύκητες αυτούς που συμβιώνουν με φυτά, τους ονομάζουμε «συμβιωτικούς» και το σώμα τους (το μυκήλιο) είναι σε επαφή με τις ρίζες των δέντρων και των φυτών, έτσι γίνεται η «ανταλλαγή» αναγκαίων θρεπτικών συστατικών για την επιβίωση τόσο του μύκητα όσο και του φυτού συμβιωτή. Συμβιωτικοί μύκητες που κάνουν μανιτάρια υπάρχουν πάρα πολλοί. Μόνο στην Άνδρο έχουν καταγραφεί περισσότερα από 100 είδη ώς τώρα. Μεταξύ αυτών, θεσπέσια εδώδιμα μανιτάρια σαν τα «πορτσίνι» (από το ιταλικό porcini=γουρουνάκια,) όπως είναι ευρέως γνωστά ορισμένα είδη του γένους Boletus (τα «καλογεράκια» όπως τα λένε στη Β. Ελλάδα), ή το πλέον επικίνδυνο θανατηφόρο μανιτάρι της Ελλάδας και της Ευρώπης, ο «Αμανίτης ο φαλλοειδής» (Amanita phalloides). Όλα αυτά τα συμβιωτικά είδη μυκήτων παράγουν επίγεια μανιτάρια. Όμως υπάρχουν (όπως είπα στην αρχή) και πολλά είδη –κατά κανόνα συμβιωτικών– μυκήτων που παράγουν υπόγεια μανιτάρια.

Σχηματική αναπαράσταση της συμβιωτικής σχέσης μαντιαριών και δέντρων (artwork: ENARTE – Εριφύλη Αράπογλου)

Τα μανιτάρια, υπόγεια ή επίγεια, σκοπό έχουν –ως αναπαραγωγικά όργανα που είναι– να διασπείρουν τα σπόρια τους για να πολλαπλασιαστεί και να διασπαρθεί ο μύκητας. Στα είδη που παράγουν επίγεια μανιτάρια, τα σπόρια –σαν μια αόρατη σκόνη–μεταφέρονται συνήθως με τον αέρα, το νερό ή μερικές φορές βοηθούν σε αυτό τα ζώα, όπως έντομα και θηλαστικά, ή ακόμη και εμείς οι άνθρωποι. Τα μανιτάρια που αναπτύσσονται υπόγεια, όμως, έχουν διαμορφώσει άλλες προσαρμογές για τη διασπορά των σπορίων τους. Γι’ αυτά τα μανιτάρια είναι απολύτως αναγκαία η βοήθεια κάποιων ζώων που έχουν αναλάβει να κάνουν αυτή τη δουλειά, και την κάνουν πολύ καλά, με καλή μάλιστα ανταμοιβή. Πώς ένα υπόγειο μανιτάρι θα προσελκύσει ένα ζωάκι για να το κάνει «κουβαλητή» των σπορίων του; Το μανιτάρι θα αναδίδει μια πολύ έντονη οσμή, που θα προσκαλεί το ζώο και θα έχει μια λαχταριστή γεύση που θα τα το ξετρελαίνει και έτσι θα ψάχνει για το υπόγειο μανιτάρι με μανία…! Εν τέλει, καθώς το ζώο θα τρώει το υπόγειο μανιτάρι, όλο και κάτι θα περισσέψει, όλο και κάποια σπόρια του μανιταριού θα κολλήσουν στο σώμα του ζώου ή θα περάσουν στα κόπρανά του και θα τα μεταφέρει έτσι άθελά του. Και κάπως έτσι εξηγείται γιατί οι τρούφες έχουν αυτά τα τόσο ιδιαίτερα αρώματα και γιατί τις ψάχνουμε με σκύλους, που είναι ως γνωστόν ζώα με πολύ ισχυρή όσφρηση. Παλιότερα, στη Γαλλία και την Ιταλία, τις έψαχναν με γουρούνια, τα οποία όμως δύσκολα κουμαντάρονται και –όντας λαίμαργα ζώα– είναι απολύτως αδύνατο να τους πάρεις την τρούφα από το στόμα όταν την βρουν!

Τώρα, πρέπει να ξεκαθαρίσουμε μια και καλή πώς υπόγεια μανιτάρια σχηματίζουν πολλά είδη μυκήτων, τόσο ασκο- όσο και βασιδιομυκήτων. Αν και δεν υπάρχει καταγεγραμμένο είδος με θανατηφόρες τοξίνες –όπως σε ορισμένα είδη υπέργειων μανιταριών–, δεν είναι όλα τα υπόγεια μανιτάρια φαγώσιμα. Τα περισσότερα υπόγεια μανιτάρια δεν τρώγονται, είτε γιατί είναι πολύ μικρά για να έχουν αξία ως τροφή από τον άνθρωπο είτε γιατί έχουν οσμές και γεύσεις που δεν θεωρούνται ελκυστικές. Ακόμη και αν έχει επικρατήσει να ονομάζουμε όλα τα υπόγεια μανιτάρια «τρούφες», πραγματικά αξιόλογες γαστρονομικά και εμπορικά τρούφες σχηματίζουν λίγα μόνο είδη ασκομυκήτων που ανήκουν σε δύο κατηγορίες συγγενικών ειδών, δύο γένη όπως τα λέμε στην ταξινομική.

Οι εμπορικά αξιόλογες τρούφες είναι όλες τους είδη του γένους Tuber (λατινική λέξη που σημαίνει «οίδημα» στα αρχαία ελληνικά). Σε αυτό το γένος ταξινομούνται όλες οι πολύτιμες τρούφες, γι’ αυτό και τα είδη Tuber αποκαλούνται και «αληθινές τρούφες» (true truffles), σε αντιδιαστολή με τις «ψευτοτρούφες» (false truffles) που είναι υπόγεια μανιτάρια άλλων γενών. Ένα ακόμη γένος ασκομυκήτων, που περιλαμβάνει πολλά εδώδιμα είδη υπόγειων μανιταριών (και δημοφιλή από την αρχαιότητα στην περιοχή της Μεσογείου), είναι το Terfezia, του οποίου τα μανιτάρια είναι γνωστά και ως «τρούφες της ερήμου» (desert truffles), που πιθανολογείται ότι ήταν τα «ύδνα» του Θεόφραστου και το βιβλικό «μάννα εξ ουρανού». Όπως λέει και το όνομά τους, αυτά τα υπόγεια μανιτάρια προτιμούν τα ξηρά περιβάλλοντα, με λίγες έως ελάχιστες βροχές τον χρόνο, με αραιή βλάστηση από φυτά που επίσης είναι ανθεκτικά στην ξηρασία. Εν πολλοίς η υπόγεια διαβίωση των μανιταριών στα οποία αναφερόμαστε εν γένει, είναι μια προσαρμογή σε ξηροθερμικές συνθήκες περιβάλλοντος, άρα οι τρούφες –κατά κανόνα– δεν ευδοκιμούν σε πολύ νοτερά χώματα, ούτε εμφανίζονται υποχρεωτικά την εποχή των βροχών όπως τα υπέργεια μανιτάρια, ενώ μπορούν να υπάρξουν ακόμη και σε σχεδόν ερημικούς βιότοπους, αρκεί να υπάρχουν τα κατάλληλα φυτά με τα οποία μπορούν να συμβιώσουν.

3. Το ιστορικό της πρώτης εξερεύνησης…

Έχουν περάσει 7-8 χρόνια από τότε που γνώρισα τον Νίκο Τσίλη, έναν από τους πιο ενθουσιώδεις λάτρεις των μανιταριών που ξέρω, γέννημα-θρέμμα των Πρεσπών, του υπέροχου αυτού τόπου με τις ξακουστές λίμνες, τα χιλιάδες πουλιά και τα πανέμορφα δασωμένα βουνά που τις περιβάλλουν. Ο Νίκος εδώ και καιρό βιοπορίζεται και από τη συλλογή αυτοφυών μανιταριών, υπέργειων αλλά και υπόγειων, καθώς είναι πλέον ένας από τους πιο έμπειρους τρουφοκυνηγούς της Ελλάδας. Με τον Νίκο μας συνδέει μια μεγάλη φιλία, έχω εκτιμήσει βαθύτατα την αγνή αγάπη του για τη φύση, το δάσος, τα ζώα, την ελευθερία που σου προσφέρει ένας τέτοιος τρόπος διαβίωσης, αυτός του τροφοσυλλέκτη δηλαδή. Επίσης με τον Νίκο συνεργαζόμαστε στενά όλα αυτά τα χρόνια, μας στέλνει δείγματα μανιταριών προς μελέτη, έχει εξαιρετική ικανότητα να διακρίνει είδη μεταξύ τους εμπειρικά και βεβαίως, αποτελεί έναν από τους πιο σημαντικούς πληροφοριοδότες μας σε ό,τι αφορά τα μανιτάρια, και δη τα υπόγεια, της περιοχής του. Στα μέρη του, στις Πρέσπες, έχω πάει αρκετές φορές τα τελευταία χρόνια και έχουμε δουλέψει μαζί στο πεδίο. Είχα τη χαρά δε να τον ακολουθήσω σε τρουφοκυνήγια και να δω από κοντά τα υπέροχα σκυλιά του, Μόκκα και Αύρα, επί το έργον!

Ο Νίκος Τσίλης με τη Μόκκα σε αναζήτηση τρουφών στις Πρέσπες. Στη δεξιά φωτογραφία: Η «τρομερή ομάδα» έτοιμη να εκδράμει για αναζήτηση τρουφών από τους Κατακαλαίους. Από αριστερά: Νίκος, Αντωνία, Ηλίας και Γιώργος

Όπως είναι ευνόητο, καιρό τώρα ήθελα να έρθει ο Νίκος στην Άνδρο να ψάξουμε παρέα με τα σκυλιά του για υπόγεια μανιτάρια και η πρόσκληση τού είχε γίνει τουλάχιστον από το 2019, αλλά δεν είχε ευοδώσει. Δεν είναι δα και δίπλα στην Άνδρο οι Πρέσπες… Τελικά φέτος την άνοιξη ήρθε η ώρα που το όνειρό μας θα πραγματοποιούνταν. Δεν ήταν μόνο δικό μας όνειρο αυτό, εμένα και του Νίκου δηλαδή, αλλά και του επί 25 χρόνια φίλου, συνάδελφου και συνεργάτη Γιώργου Ι. Ζερβάκη. Πρέπει να πω εδώ πως ο Γιώργος, ως επιστημονικός υπεύθυνος του έργου LIFE-Andros Park, τα τελευταία 4-5 χρόνια είχε ήδη γίνει αρκετά… Ανδριώτης! Πράγματι, έχοντας δουλέψει στην Άνδρο και έχοντας θαυμάσει την ιδιαίτερη φύση της, λογικό ήταν να έχει την ίδια μ’ εμένα περιέργεια και λαχτάρα να δει τι υπόγεια μανιτάρια μπορεί να κρύβει το νησί μας. Έτσι λοιπόν, τον Απρίλη του 2024, πραγματοποιήθηκε η πρώτη επίσημη ερευνητική αποστολή για αναζήτηση υπόγειων μανιταριών στην Άνδρο από υπογράφοντα, τον Γιώργο Ζερβάκη, τον Νίκο Τσίλη, τη σύντροφό του Αντωνία και τα δυο τους τρουφόσκυλα, τη Μόκκα και την Αύρα.

4. Τα πρώτα ευρήματα!

Λόγω αντικειμενικών συνθηκών, η φετινή μας πρώτη εξόρμηση στην Άνδρο είχε μικρή διάρκεια. Ουσιαστικά είχαμε στη διάθεσή μας δύο μέρες, 17 και 18 του Απρίλη. Την πρώτη επισκεφθήκαμε την περιοχή της κοιλάδας της Χώρας, από τα Αλαδινού ώς τον Πιτροφό, και τη δεύτερη την περιοχή Ρέματα-Άρνη. Στόχευσή μας ήταν να εξερευνήσουμε κάποια δάση και συστάδες με δρυς ή/και πουρνάρια, γνωρίζοντας πως με αυτά τα δέντρα συμβιώνει σημαντικός αριθμός ειδών μανιταριών, ανάμεσά τους και αρκετά υπόγεια. Παρόλο που η αναζήτησή μας έγινε ουσιαστικά στα τυφλά, χωρίς προηγούμενη πληροφορία για ύπαρξη ή όχι τρουφών στα μέρη που επιλέξαμε να ψάξουμε, παρ’ όλη την κακή χρονιά που διανύουμε φέτος, με τον εξαιρετικά άνομβρο χειμώνα και τις υπερβολικά υψηλές θερμοκρασίες τον Φλεβάρη και τον Μάρτη, σταθήκαμε μάλλον πολύ τυχεροί! Η Αύρα υπήρξε εξαιρετικός ανιχνευτής και γρήγορα, από την πρώτη μέρα κιόλας, άρχισε να εξορύσσει ενδιαφέροντα δείγματα. Δεν μπορώ να σας περιγράψω τη χαρά όλων όταν το πρώτο δείγμα υπόγειου μανιταριού που εντόπισε η Αύρα έφτασε από το στόμα της… στα χέρια μας!

Η Αύρα βρίσκει το πρώτο δείγμα υπόγειου μανιταριού στην Άνδρο!

Το ότι δεν επρόκειτο για «πραγματική τρούφα», αλλά ένα πολύ μικρό δείγμα κάποιου υπόγειου ασκομύκητα που δεν έχει καμία εμπορική αξία, καθόλου δεν περιόρισε τη χαρά μας! Ήμασταν πανευτυχείς με την ανακάλυψη της Αύρας και σίγουρα πολύ πιο αισιόδοξοι για τη συνέχεια, διότι και ένα μόνο δείγμα ήταν αρκετό για να μας επιβεβαιώσει πως υπάρχουν υπόγεια μανιτάρια στην Άνδρο, και άρα πιθανώς και «αληθινές» τρούφες. Και όντως, η πρώτη «αληθινή» τρούφα βρέθηκε την ίδια πρώτη μέρα το απόγευμα, ενώ την επομένη και άλλες δύο. Έτσι, ολοκληρώνοντας την αποστολή μας επιτυχώς, φύγαμε από την Άνδρο έχοντας στα χέρια μας 11 δείγματα υπόγειων μανιταριών, τα οποία εκτιμούμε πως μπορεί να αντιστοιχούν σε 5-6 διαφορετικά είδη μυκήτων, και μεταξύ αυτών 3 διαφορετικά είδη που ανήκουν στο γένος Tuber (δηλαδή «αληθινές τρούφες») και ένα που ανήκει στο γένος Terfezia (δηλαδή μια «τρούφα της ερήμου»). Όλα τα είδη που καταγράψαμε προφανώς και αποτελούν επισήμως τις πρώτες καταγραφές υπόγειων μανιταριών για την Άνδρο. Επιτυχία…

Σε ό,τι αφορά τα δείγματα που συλλέχθηκαν, έχουν όλα μεταφερθεί στον χώρο εργασίας και έρευνας της ομάδας μας (στο ΕΓΓΜ-ΓΠΑ δηλαδή) και γίνονται οι αναγκαίες μικροσκοπικές και μοριακές αναλύσεις για την πλήρη ταυτοποίησή τους. Μέχρι να ολοκληρωθούν αυτές και να έχουμε ξεκάθαρα αποτελέσματα σχετικά με την ταυτότητα των ειδών που συλλέχθηκαν στην Άνδρο, θα σας κρατήσω σε αναμονή! Πήρε κάποιες δεκαετίες μέχρι να πραγματοποιηθεί η πρώτη οργανωμένη εξόρμηση για εύρεση τουφών στην Άνδρο, μερικές ακόμη εβδομάδες αναμονή σίγουρα δεν είναι πολύς καιρός…! Για την ώρα πάντως μπορούμε να απαντήσουμε με επιστημονική βεβαιότητα στην ερώτηση «Έχει τρούφες η Άνδρος;» με ένα κατηγορηματικό «ναι», και μάλιστα εδώδιμες τρούφες!

Επιφυλάσσομαι για τη συνέχεια, λίαν προσεχώς…

Η. Πολέμης