Εκπαιδευτικό ταξίδι φοιτητών του Georgetown University για τη διαχείριση νερού στην Άνδρο!
Πήρε λίγους μήνες, συνεννοήσεις απομακρυσμένες και ένα προπαρασκευαστικό ταξίδι στην Άνδρο για να σχεδιάσουμε ως οργάνωση, σε συνεργασία με καθηγητές και στελέχη του Georgetown University του Κατάρ και του οργανισμού Earth Commons, εκπαιδευτικό ταξίδι για 14 προπτυχιακούς φοιτητές στην Άνδρο.
Ο λόγος που η Άνδρος αποτέλεσε σταθμό ενός ευρύτερου εκπαιδευτικού ταξιδιού φοιτητών που ταξίδεψαν από το Κατάρ με κατεύθυνση το νησί μας, ήταν για να γνωρίσουν το θαυμαστό παραδοσιακό σύστημα διαχείρισης των επιφανειακών υδάτων, που ο οργανισμός μας μελετάει τον τελευταίο χρόνο, με τη στήριξη της πρωτοβουλίας Cycladic Identity. Το εκπαιδευτικό ταξίδι διήρκησε από τις 22 έως και τις 26 Μαΐου, διοργανώθηκε στα πλαίσια του Συμποσίου “Adaptation in a climate change hotspot” και περιέλαβε εκτός της Άνδρου, επισκέψεις σε Αθήνα, Σύρο και Πάρο.
Στόχος του ταξιδιού ήταν να κατανοήσουν οι φοιτητές τις επιπτώσεις του φαινομένου της κλιματικής αλλαγής, των αλληλεπιδράσεων του φαινομένου με τις πρακτικές διαχείρισης νερού, την παραγωγή τροφής και εν γένει την κοινωνικοοικονομική ανάπτυξη και την περιβαλλοντική προστασία. Όλα κρίσιμα ζητήματα και για τη χώρα μας, που υπογραμμίζουν την αναγκαιότητα ευαισθητοποίησης και σχεδιασμού πολιτικών για την αειφορία.
Οι 14 φοιτητές που επισκέφθηκαν το νησί μας με αφετηρίες από 13 διαφορετικές χώρες, με διαφορετικές καταβολές και αντικείμενα σπουδών, ευαισθητοποιημένοι για την κλιματική αλλαγή και την περιβαλλοντική διαχείριση, μας συγκίνησαν με το ενδιαφέρον και την έγνοια τους για το μέλλον του νησιού μας. Συνέδεσαν τις εμπειρίες από τις δικές τους πατρίδες, το Καζακστάν, την Ινδία, το Ιράν, το Κατάρ, το Πακιστάν, τη Γαλλία, την Αλγερία, την Ιορδανία, τη Βραζιλία, το Νεπάλ, το Μπαχρέιν, το Τατζικιστάν και το Αφγανιστάν, με τα αντικείμενα των σπουδών τους και τα τεκταινόμενα της Άνδρου, σε έναν ομαδικό αναστοχασμό για το μέλλον του νησιού. Τους φοιτητές συνόδευσαν 4 μέλη εκπαιδευτικού και διοικητικού προσωπικού του Πανεπιστημίου Georgetown.
Το ταξίδι των φοιτητών στην Άνδρο περιέλαβε παρουσιάσεις συνεργαζόμενων ερευνητών κατά κύριο λόγο για τη διαχείριση νερού μαζί με επισκέψεις πεδίου, παρουσιάσεις ερευνητών που δραστηριοποιούνται στην Άνδρο στα πεδία της χλωρίδας, πανίδας, πολιτιστικής κληρονομιάς, καθώς και παρουσιάσεις εκπροσώπων φορέων που δρουν για την περιβαλλοντική προστασία, τους κινδύνους και προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Άνδρος στη σύγχρονη πραγματικότητα. Ας δούμε αναλυτικά το πρόγραμμα μέρα προς μέρα:
1η μέρα: Πέμπτη 23 Μαΐου
Φοιτητές και καθηγητές συγκεντρώθηκαν στον νέο χώρο γραφείου του φορέα μας στον Άγιο Σπυρίδωνα και τους δόθηκε χρόνος να παρουσιάσουν τους εαυτούς τους και να μοιραστούν τις σκέψεις και τις προσδοκίες τους από το πρόγραμμα του ταξιδιού τους στην Άνδρο. Στη συνέχεια, η Όλγα Καραγιάννη παρουσίασε το ιστορικό και τα εγχειρήματα του φορέα μας, τα επιτεύγματα και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει στη συνέχιση του οράματος του για μια πιο βιώσιμη Άνδρο.
Το πρόγραμμα στη συνέχεια περιέλαβε:
- παρουσίαση του μυκητολόγου Ηλία Πολέμη για τη φύση, τη βιοποικιλότητα, τις περιοχές Natura, τα σπάνια και απειλούμενα είδη χλωρίδας και πανίδας της Άνδρου, με ιδιαίτερη αναφορά στην ποικιλότητα μακρομυκήτων (μανιτάρια)
- παρουσίαση του περιβαλλοντολόγου Αλέξανδρου Μαβή για το νερό στην Άνδρο, την μετάβαση από την αφθονία στην έλλειψη με κρίσιμο παράγοντα τη διαχείριση
- παρουσίαση της ιστορικού Λένας Μπενέκη για την ιστορική μελέτη διαχείρισης των επιφανειακών νερών στην Άνδρου και του μηχανικού Γιώργου Βρεττού για την έρευνα πεδίου που πραγματοποιεί, όλα τμήματα δράσης που ο φορέας μας ολοκληρώνει σε λίγες μέρες σχετικά με τη μελέτη και τεκμηρίωση των παραδοσιακών πρακτικών διαχείρισης νερού στην Άνδρο.
Τους φοιτητές στη συνέχεια συνόδεψαν οι Γιώργος Βρεττός και Όλγα Καραγιάννη σε μια πεζοπορική διαδρομή που παρουσιάζει πλήθος κατασκευών νερού, από τα Αποίκια στο κτήμα Αγαδάκη. Τη σύντομη επίσκεψη στην Πυθάρα και την πηγή Σάριζα, διαδέχτηκε γευστικό πικνικ με τοπικά προϊόντα στο τοξωτό γεφύρι των Αποικίων. Ακολούθησε επίσκεψη στον Βοτανικό Κήπο – Κτήμα Αγαδάκη όπου ο Ηλίας Πολέμης μίλησε για τα ενδημικά είδη χλωρίδας, τα μανιτάρια και ξενάγησε τους φοιτητές στο λιοτρίβι του κτήματος. Στη συνέχεια οι φοιτητές επισκέφθηκαν τον υγρότοπο στα Γιάλια και συζήτησαν για τη σημασία των υγροτόπων και της ποιότητας των νερών τους στην Άνδρο με τον Αλέξανδρο Μαβή.
2η μέρα: Παρασκευή 24 Μαΐου
Την δεύτερη μέρα Παρασκευή 24 Μαΐου, το πρόγραμμα των φοιτητών περιέλαβε επίσκεψη στον Πολιτιστικό Σύλλογο Μενήτων, συνομιλία με τις εκπροσώπους του Δέσποινα Χατζόγλου και Λία Ζέρβα και πεζοπορία στην κυκλική διαδρομή Μενήτων Men1, όπου είχαν την ευκαιρία να δουν τις πηγές των Μενήτων, τις ρεματιές που κοσμούν τον οικισμό, νεραύλακα σε λειτουργία, πηγές, χαβούζες και νερόμυλους. Στη συνέχεια, επισκέφθηκαν το Αγρόκτημα Λιβάδα στη Μεσαριά όπου έμαθαν για για την αειφόρο και αναγεννητική καλλιέργεια και γεύτηκαν προϊόντα του κτήματος, ενώ στη συνέχεια ο Αλέξανδρος Μαβής μας μίλησε για τις πυρκαγιές στην Άνδρο, αξιοποιώντας χρήσιμο υλικό που παραχωρήθηκε ευγενικά από τον Νίκο Χαζάπη, εκπρόσωπο του Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Κορθίου Άνδρου και πρόεδρο του Συλλόγου Εθελοντών Δασοπυροσβεστών Άνδρου. Η μέρα έκλεισε με επίσκεψη στο Σπήλαιο Φόρος και το Μουσείο Ελιάς, όπου οι φοιτητές είχαν την ευκαιρία να απολαύσουν τις πλούσιες ξεναγήσεις.
3η μέρα: Σάββατο 25 Μαΐου
Η μέρα ξεκίνησε στο γραφείο του φορέα μας, όπου η Ελένη Καλάβρια, Αρχαιολόγος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, παρουσίασε στους φοιτητές και καθηγητές του Πανεπιστημίου Georgetown συνοπτικά τις αρχαιότητες της Άνδρου και παρείχε στο πλαίσιο διαλόγου πολλές πληροφορίες για τη χρήση του νερού στην αρχαία Άνδρο. Η μέρα στη συνέχεια περιέλαβε επίσκεψη στην Φάρμα Στάμου, ξενάγηση στους χώρους και τη διαδικασία παρασκευής παραδοσιακών τυριών και δοκιμές. Η μέρα συνεχίστηκε με επίσκεψη στον μπαξέ του Γιώργου Μανάλη στα Λιβάδια όπου ο ίδιος με τη βοήθεια του Αλέξανδρου Μαβή, ξενάγησε τους καλεσμένους μας στην ιστορία της παραγωγής λεμονιού στην Άνδρο, τη λειτουργία ενός τυπικού κτήματος εσπεριδοειδών στα Λιβάδια, μια εμβληματική περιοχή παραγωγής τους, αλλά και τις προκλήσεις και τα ζητήματα που αντιμετωπίζει η σημαντική αυτή ιστορική καλλιέργεια στο νησί. Στη συνέχεια οι φοιτητές βάδισαν επί της πεζοπορικής κυκλικής διαδρομής Λιβαδίων (νο17), γευμάτισαν σε τοπικό εστιατόριο και επέστρεψαν πεζοπορώντας προς Χώρα. Κατά την επιστροφή τους μάζεψαν και εξέτασαν το είδος των απορριμμάτων που επιβαρύνουν τον Μεγάλο Ποταμό.
Το ταξίδι αυτό δεν θα ήταν τόσο ουσιαστικό και επιτυχές χωρίς τη συμβολή των ανθρώπων που το πλαισίωσαν, των ερευνητών και φορέων αλλά και όσων υποδέχτηκαν την ομάδα του Πανεπιστημίου Georgetown στους χώρους τους. Θερμές ευχαριστίες στους ομιλητές Λένα Μπενέκη, Γιώργο Βρεττό, Ηλία Πολέμη, Ελένη Καλάβρια και Αλέξανδρο Μαβή που πλαισίωσαν το πρόγραμμα, τους Νίκο Χαζάπη από το ΚΠΕ Κορθίου και τον ΣΕΔΑ και Ιουλία Παπαευτυχίου Αρχιτέκτονα για το υλικό που μας παρείχαν, την Καΐρειο Βιβλιοθήκη για την επίσκεψη στο Βοτανικό Κήπο – Κτήμα Αγαδάκη, τον Γιώργο Μανάλη για τη φιλοξενία στο μπαξέ του, την Ευαγγελία Κακλαμάνη από το Ζαχαροπλαστείο Ζαΐρης, την Αθηνά Στάμου από τη Φάρμα Στάμου, τον Αλέξανδρο Κωστή από το Αγρόκτημα Λιβάδα, τη Δέσποινα Χατζόγλου και τη Λία Ζέρβα από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Μαινήτων, τη Φρόσω Καλαδάμη από το Σπήλαιο Φόρος, τον Δημήτρη Χέλμη από το Μουσείο Ελιάς Κυκλάδων.
Θερμές ευχαριστίες στην καταπληκτική ομάδα του Georgetown University Qatar, για την συνεργασία, εμπιστοσύνη, το γνήσιο ενδιαφέρον και την αγάπη τους γι αυτό που κάνουν.
Το ταξίδι δεν σταματά εδώ… σύντομα θα μοιραστούμε μαζί σας ερωτηματολόγιο έρευνας που σχεδίασε ομάδα από τους φοιτητές, στο πλαίσιο πρακτικής τους σε συνέχεια του ταξιδιού αυτού, για τη διαχείριση νερού στην Άνδρο!
